Energiezuinig renoveren mag geen obstakel zijn voor erfgoedeigenaars

In een recente parlementaire vraag aan Vlaams minister Ben Weyts (CD&V) vroeg Degrande naar concrete oplossingen om energieambities en erfgoedzorg beter op elkaar af te stemmen. “Veel eigenaars zijn trots op hun erfgoedpand, maar lopen vast op een papierberg, ingewikkelde procedures of onrealistische eisen. We moeten zoeken naar een evenwicht tussen erfgoedbehoud en energiezuinigheid, zonder dat eigenaars ontmoedigd worden of dat erfgoedgebouwen niet worden gerenoveerd of zelfs leeg blijven staan,” aldus Degrande.

Minister Weyts gaf in zijn antwoord aan dat er al verschillende maatregelen zijn genomen om eigenaars van beschermde monumenten te ondersteunen, waaronder gratis energieadvies via onroerenderfgoed.be en de mogelijkheid om uitzonderingen op de energienormen en renovatieplicht te verkrijgen wanneer ingrepen de erfgoedwaarde zouden aantasten. Om eigenaars meer rechtszekerheid te bieden, wordt gewerkt met afwegingskaders voor erfgoed en energie. Zo worden beslissingen over energiemaatregelen en erfgoedbescherming goed op elkaar afgestemd. Ook de samenwerking tussen het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) en het agentschap Wonen in Vlaanderen zal worden versterkt, zodat erfgoedeigenaars beter begeleid worden bij renovaties.

Degrande wijst erop dat deze initiatieven belangrijk zijn, maar dat er volgens hem meer nodig is om de situatie te verbeteren. “We moeten durven onderzoeken of de lat op sommige vlakken lager kan voor erfgoedpanden. Als de regelgeving te streng blijft, riskeren we dat waardevol erfgoed niet meer bewoond of onderhouden wordt. Wat winnen we dan?”

De minister bevestigde ook de vereenvoudiging van administratieve procedures, zoals de ontwikkeling van een digitaal loket voor energieadvies onroerend erfgoed, en het “only once”-principe, waardoor eigenaars minder administratieve lasten ervaren bij het aanvragen van advies. Degrande benadrukt dat dergelijke maatregelen essentieel zijn om eigenaars te ondersteunen: “Elke drempel die we kunnen wegnemen, helpt eigenaars vooruit. Dat is de richting die we uit moeten.”

Het blijft een delicate oefening om erfgoedbescherming en energiezuinigheid met elkaar te verzoenen. De afweging tussen energienormen en erfgoedwaarde moet zorgvuldig worden gemaakt. Tegelijk mag er meer ruimte komen voor maatwerk, zodat eigenaars niet ontmoedigd worden in hun investeringen. Het Vlaams parlementslid verwees daarbij naar de Amerikaanse stedenbouwkundige Jane Jacobs: “Nieuwe ideeën moeten oude gebouwen gebruiken.” Erfgoed en energie kunnen hand in hand gaan, mits een pragmatische aanpak en voldoende rechtszekerheid voor eigenaars.